Alcol, onde está o límite?

https://www.ispeech.org

Problemas co alcol: como saber onde está o límite?

Saír a cear, comer ou de festa e beber unha ou varias copas de viño ou cervexa son dous hábitos que forman parte dun mesmo ritual na cultura occidental. O lecer sen alcol é inconcibible para moitas persoas e as situacións sociais favorecen que esteamos en contacto coas bebidas alcohólicas constantemente.

Por tanto, non é de estrañar que o alcol sexa a droga máis consumida en España: como recolle a enquisa Idades 2011-2012 ( DGPNSD 2013), o 76 por cento dos participantes dixo consumir alcol no último ano e o Ministerio de Sanidade sitúa a idade de inicio do consumo entre os 13 e os 14 anos.

Abuso ou adicción.

A pesar de que os efectos negativos do alcol son coñecidos e difundidos, especialmente entre os menores, o abuso deste tipo de bebidas é frecuente. Entón, que nos empuxa a beber e onde está o límite?

Segundo Lourdes Azorín, médico responsable do tratamento de Alcol no Centro de Atención Ambulatoria de Proxecto Home Madrid, o alcol xoga un importante papel social, que pode determinar o inicio e establecemento dun abuso ou unha adicción.

“A presenza do alcol na nosa sociedade é enorme e a presión para beber tamén. O alcol é un depresor do sistema nervioso central e moitas persoas úsano como ansiolítico e con frecuencia enmascara cadros de depresión ansiosa”, apunta.

A sensación de desinhibición que provoca o alcol convérteo nunha substancia moi atractiva para moitas persoas que busquen ofrecer unha imaxe máis “aberta”, “divertida” ou queiran vencer a súa timidez. No caso dos adolescentes e os mozos, o consumo de alcol tamén pode ser unha forma de buscar a aprobación do grupo e sentirse parte del. Azorín explica que isto ocorre porque, o primeiro que fai o alcol é “deprimir as defensas conscientes, o sentido da realidade, de pertenza”, e por iso moitas persoas buscan eses efectos euforizantes que provoca a súa inxesta inicial.

Pola súa banda, Nestor Szerman, presidente da Fundación Patoloxía Dual sinala que a dependencia do consumo de alcol pode esconder outros trastornos psicolóxicos que lle empuxan a esta adicción. “A denominación abuso desapareceu das clasificacións internacionais. A adicción é unha enfermidade mental que, como outras, non se elixe e pode ter un curso clínico prolongado”, apunta Szerman. O especialista asegura que inflúen os factores individuais: “son persoas vulnerables desde o punto de vista xenético, doutros trastornos mentais e tamén factores ambientais”, engade.

Cando preocuparse

Nunha sociedade na que existe unha ampla a tolerancia e permisibilidad co consumo de alcol, é difícil determinar cando se está desenvolvendo unha dependencia. Azorín indica que a cantidade e frecuencia do consumo de alcol e a alta tolerancia para os efectos do mesmo son un dato de alarma. “Cando se produciu un problema asociado ao consumo de alcol e a persoa non puido cambiar o patrón de comportamento, por exemplo unha persoa que lle retiraron o carné de conducir por alcoholemia e non variou a súa conduta, é tamén un dato de alarma”, engade.

Szerman asegura que se un individuo “necesita” alcol, aínda que sexa só as fins de semana, xa estamos a falar dun trastorno xa en marcha. “Pode ser outro tipo de trastorno, sen dependencia fisiolóxica e, se bebe en atracons, máis rápido que os demais, con dificultades de control, estamos ante un Trastorno por Consumo de Alcol, que debe ter un tratamento adecuado” aclara.

O especialista sinala que, como calquera enfermidade, se non se recoñece e trátase, este trastorno entraña perigos físicos, psíquicos, de conduta e de axuste psicosocial.

Como tratalo

Quen é o primeiro en detectar este problema? É consciente o propio afectado?

Segundo Azorín, con frecuencia as persoas saben, polo menos a un nivel precosnciente que teñen un problema co alcol pero a ambivalencia para afrontar esta situación é moi grande e levántanse resistencias ao tratamento. “As familias danse conta, na maioría dos casos, e son un axente terapéutico moi importante para axudar a iniciar e soster un proceso terapéutico”, sinala.

Aínda que quen o sofre tentará ocultalo ou minimizalo, Szerman asegura que as persoas que lle rodean deben poñer en evidencia que necesita axuda e que, en mans de expertos, pode ser moi beneficiosa.

O experto recomenda facer un diagnóstico individualizado en patoloxía dual para prescribir o mellor tratamento.

“Trátase dun proceso longo que require moito esforzo”, apunta Azorín. As terapias destes pacientes son procesos de tratamento integral, no que intervén un equipo multidisciplinar de médicos, psicólogos, psiquiatras, terapeutas e animadores socioculturais, que pretende establecer un plan que aborde distintos aspectos para promocionar e fortalecer a saúde e as capacidades da persoa afectada pola adicción.

“No proceso terapéutico combínanse a intervención grupal, a individual e a intervención familiar e, se é preciso, a intervención para a reinserción ou a formación laboral. Hai varios programas de menores, de centro de día para persoas con patoloxía dual, de centro de día de persoas que necesitan unha maior contención, de tratamento ambulatorio de dúas sesións semanais… Adaptámonos á demanda e á situación de cada persoa”, explica a especialista.

Por outra banda, o papel de familiares e amigos é moi destacado durante o proceso, por iso, Azorín aconsella confrontar ao paciente coa súa realidade, “desde o agarimo pero con firmeza”. “Moitas veces, a tolerancia de determinadas condutas no seo familiar non axuda. Hai que ofrecerlle información, facilitarlle recursos aos que acudir e darlle acompañamento no proceso e apoio. Sabemos que isto é fundamental en moitísimos casos”, conclúe.

Pautas dos expertos para previr a adicción

Dificultar o seu acceso aos menores.

Recoñecer os factores de risco para identificar outros trastornos mentais, diagnosticados ou non, que poida ter o neno/adolescente ou os antecedentes na familia biolóxica desta persoa.

Revisar o propio consumo de alcol, xa que en moitos casos é elevado e a tolerancia social ás cantidades que se toman é moito maior que a recomendable.

Aumentar a información e a formación.

Procurar un lecer máis saudable e diversificado, “o sumun da diversión non pode ser o botellón”.

Valorar a sobriedade, a lucidez da conciencia como valor transversal a todo.

Valorar a liberdade e a responsabilidade, somos suxeitos de dereito e de deberes.

Ofrecer educación para desenvolver a intelixencia emocional e o equilibrio persoal.