Ao longo da historia, a sociedade asimilou o consumo de bebidas alcohólicas, chegando a converterse en característica dalgunhas culturas. É algo que se pode observar en festas, concertos e discotecas, tradicións, como parte dos hábitos de lecer da mocidade e mesmo na popularidade de fenómenos como os botellóns.
Con todo hai que ter en conta que o consumo de alcol pode xerar adicción, perdendo o bebedor o control da inxesta, co que se xera dependencia da substancia. E esta dependencia non se expresa só mediante o abuso da substancia, senón tamén a través de signos e síntomas que aparecen cando se deixa de tomar alcol. Entre os fenómenos máis graves da abstinencia do alcol atópase o delirium tremens.
A mecánica da abstinencia
Unha vez xerouse unha dependencia, o feito de retirar o obxecto ao que se é dependente provoca síndrome de abstinencia, é dicir, a ausencia da substancia no corpo provoca reaccións sintomáticas.
Xeralmente prodúcese o efecto contrario ao que provoca a substancia, o cal significa que no caso dunha substancia depresora como o alcol, produciranse síntomas de tipo maníaco, mentres que no caso das excitantes a síndrome de abstinencia consistirá nunha baixada da actividade xeral do organismo. En calquera caso, a retirada da substancia anhelada debe ser controlada, pois un cesamento demasiado brusco da subministración pode causar estes síndromes.
Dentro das síndromes de abstinencia relativos ao abuso do alcol, o considerado como máis grave é o denominado delirium tremens.
¿Que é o delirium tremens?
Denomínase delirium tremens ao cadro confusional agudo producido pola privación alcohólica. É causado pola interrupción da inxesta de alcol en bebedores crónicos que desenvolveron unha dependencia física, e frecuentemente aparece despois de entre 4 e 72 horas de abstinencia.
Aínda que o delirium tremens adoita ocorrer en pacientes que deixan de beber despois dun consumo excesivo de alcol, é posible atopar casos nos que esta síndrome foi causado por enfermidades, traumatismos ou infeccións en individuos con alto consumo de alcol no pasado.
Os síntomas do delirium tremens.
Os principais síntomas que presenta esta síndrome son unha desintegración da conciencia en que aparecen alucinacións visuais, delirios, labilidad emocional e estupor. Tremores, axitación psicomotriz e convulsións tamén son frecuentes.
Xeralmente, o delirium tremens ten unha duración curta, pero independentemente disto trátase dunha síndrome perigosa, posto que un 20% dos casos resultan mortais en caso de non recibir atención médica, e mesmo con esta un 5% dos casos terminan no deceso do paciente.
Fases do delirium tremens.
Nunha primeira fase, empezan a observarse síntomas vexetativos tales como ansiedade, taquicardia, mareos, inquietude e insomnio, provocada por unha subida de noradrenalina en sangue. Se se chega á segunda fase, ao redor de 24 horas despois da súa aparición, a intensidade dos síntomas anteriores aumentan, con tremores incontrolables e sudoración intensa. Tamén poden aparecer convulsións.
Finalmente, na terceira fase aparece un estado de alteración da conciencia chamado obnubilación. Leste está definido pola propensión ás distraccións e a confusión, xunto cunha profunda desorientación. O máis característico desta fase é a aparición de alucinacións visuais e delirios, xunto cunha elevada sensación de angustia. Así mesmo, tamén se presentan axitación, taquipnea, hipertermia e taquicardia.
Posibles tratamentos.
Tendo en conta que o delirium tremens é unha problemática que pode provocar o falecemento do paciente, requírese a hospitalización inmediata daqueles que presenten os síntomas descritos, podendo ser necesario ingresar na UCI.
O tratamento para aplicar vai ter como obxectivos básicos manter ao paciente con vida, evitar complicacións e aliviar os síntomas. Así, a vixilancia do afectado vai ser constante, observándose o seu equilibrio hidroeléctrico e os signos vitais.
Aínda que o consumo excesivo de alcol é un fenómeno perigoso, e aqueles que cesan o seu consumo fano por bos motivos, é necesario que aqueles que decidan deixar o alcol teñan en conta a dependencia física que o seu organismo mantén con esa substancia.
Resulta imprescindible en casos de adiccións ou consumo de substancias durante un tempo prolongado (incluíndose medicamentos tales como tranquilizantes ou antidepresivos), que a retirada da substancia déase de maneira gradual.